يکشنبه ٢٢ بهمن ١٤٠٢ ١٣:١٤

پول شویی الکترونیکی

مولف خانم دکتر سیده سپیده میر مجیدی

ولشویی فرآیندی است که مجرم سعی می کند تا منشأ واقعی پول های حاصل از فعالیت های مجرمانه را مخفی نگه دارد، اگر مجرم موفق به این کار گردد، پول ماهیت غیر قانونی خود را از دست داده و به شکل قانونی ظاهر می شود مولف خانم دکتر سیده سپیده میر مجیدی

 

پولشویی الکترونیکی 

چکیده

امروزه تحول شگرفی که در نظام پولی و بانکی جهانی به واسطه انقلاب فن آوری اطلاعات و به وسیله­ی به وجود آمده، اثرات عمیقی بر زندگی اجتماعی و اقتصادی افراد گذاشته است.

همزمان، این فن آوری حوزه­ی مقررات ضد پولشویی کنونی را با چالش جدیدی مواجه کرده است. دسترسی به بانکداری الکترونیکی و شبکه های اینترنتی می تواند حاشیه امن مناسبی را در اختیار پولشویان قرار دهد.

این مقاله پس از تشریح تجارت و بانکداری الکترونیکی، تأثیرات آنها برپیدایش روش­های جدید در فرایند مجرمانه­ی پولشویی را مورد بحث و بررسی قرار می دهد و به تبیین شیوه های مورد استفاده در پولشویی الکترونیکی می پردازد .

واژگان کلیدی:

بانکداری الکترونیکی، پولشویی، پولشویی از طریق بانکداری الکترونیک، پولشو، اقدامات ضد پولشویی

مقدمه:

جهان کنونی ما با وارد شدن به هزاره­ی دوم میلادی، تغییر و تحولات بسیار سریع و شگفت آوری را در همه­ی جنبه های خود تجربه می کند. فناوری اطلاعات و ارتباطات یا ICT   را بدون شک می توان نمونه­ی بارزی از این تحولات گسترده دانست که آثارگسترده ای  را در تمامی عرصه های اجتماعی و اقتصادی بشریت به دنبال داشته است و جهان امروز ما را به سرعت به یک جامعه­ی اطلاعاتی تبدیل نموده است. به جرأت می توان گفت که تأثیرات این فن آوری در ابعاد مختلف زندگی امروزی و آینده­ی جوامع بشری به یکی از مهمترین مباحث روز دنیا مبدل شده و توجه بسیاری از کشورهای جهان را به خود معطوف کرده است.

گسترش روز افزون ابزارهای ارتباطی و اطلاعاتی تأثیرات مثبت و منفی بی شماری را به دنبال داشته است. یکی از تأثیرات مثبت این فناوری را می توان فراهم نمودن بستری مناسب و مساعد جهت برقراری مراودات تجاری و اقتصادی دانست. این پدیده­ی نوظهور که خود در بستر فناوری اطلاعات و ارتباطات شکل گرفته است «تجارت الکترونیکی» نام دارد که باعث ایجاد تحولات عمیقی در جوامع اقتصادی شده است.

«تجارت الکترونیکی را می توان انجام هرگونه امور تجاری و بازرگانی از طریق شبکه­ی جهانی اینترنت بیان کرد. در یک تعریف دقیق تر، تجارت الکترونیکی یعنی انجام معامله ها از طریق شبکه یا خرید و فروش خدمات از طریق فروشگاه های اینترنتی وب» ](1) ص 384[

از طرفی تجارت الکترونیکی نیز به نوبه­ی خود تأثیرات گسترده و عمیقی را در سیطره بر بازارهای جهانی داشته و موجب تحولات چشم گیری در ابزارها و شیوه های انتقال و تبادل پول شده است.

در این میان «صنعت بانکداری» نیز،با  بهره گیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات دچار تغییر و تحول بسیار گردیده و رونق فراوان یافته است .که این خود آثار بی شماری را از قبیل سرعت، دقت، آسانی استفاده و امنیت در مبادلات مالی و تجاری در پی داشته و موجب در دسترس بودن ابزارهای متنوع الکترونیکی خدمت رسان برای مشتریان بانک ها گردیده است که از آن جمله می توان به پرداخت های الکتریکی،پرداخت های اینترنتی ،بانکداری از طریق تلفن های ثابت و سیار ، پایانه های فروش، ماشین های خودپرداز و... اشاره کرد.

اما فناوری اطلاعات و ارتباطات با همه قابلیت ها و پیچیدگی هاوکاربردهایش به شدت در برابر تهدیدها آسیب پذیر است. از آن جهت که فناوری اطلاعات امکان ارتکاب اعمال مجرمانه ای را که پیش از این به هیچ روی امکانپذیر نبوده فراهم کرده و فرصت های تازه و بسیار پیشرفته ای را در «فضای مجازی» در اختیار مجرمان قرار داده وعلاوه بر تسهیل ارتکاب جرایم سنتی ، باعث به وجود آمدن گونه­ی جدیدی از جرایم تحت عنوان «جرایم سایبر» شده است. دسترسی به فضای اینترنتی و شبکه ها همیشه یک فضای مطمئنی را برای اکثر مجرمان ایجاد می کند و ارتکاب پاره ای از جرایم را در محیط مجازی تسهیل می نماید. از جمله­ی این جرایم که امکان ارتکاب آن در فضای مجازی، و در بستر بانکداری فراهم گردیده است، می توان به جرم «پولشویی» اشاره کرد.

پولشویی فرآیندی است که مجرم سعی می کند تا منشأ واقعی پول های حاصل از فعالیت های مجرمانه را مخفی نگه دارد، اگر مجرم موفق به این کار گردد، پول ماهیت غیر قانونی خود را از دست داده و به شکل قانونی ظاهر می شود ](2) ص 1[.

با پیدایش تجارت و کسب و کار الکترونیکی و بانکداری الکترنیکی و تغییر ماهیت پول سنتی از کاغذ و فلز به پول الکترونیکی وابزارهای دریافت و پرداخت الکترونیکی ، پولشویی نیز دچار تغییر و تحول گردیده .

 

1- تجارت و بانکداری الکترونیکی

1-1) تجارت الکترونیکی

 

2-1) تعریف بانکداری الکترونیک و زیر شاخه های آن

«به طور کلی بانکداری الکترونیکی عبارتند از فراهم آوردن امکاناتی برای کارکنان در جهت افزایش سرعت و کارایی آنها در ارائه خدمات بانکی در محل شعبه و همچنین فرآیندهای بین شعبه ای و بین بانکی در سراسر دنیا و ارائه امکانات سخت افزاری و نرم افزاری به مشتریان که با استفاده از آنها بتوانند بدون نیاز به حضور فیزیکی در بانک، در هر ساعت از شبانه روز از طریق کانال های ارتباطی ایمن و با اطمینان عملیات بانکی دلخواه خود را انجام دهند» ](4)، ص22[

به عبارت دیگر می توان گفت بانکداری الکترونیکی با در اختیار گذاردن فناوری های نرم افزاری و سخت افزاری مبتنی بر شبکه و مخابرات، این امکان را برای مشتریان فراهم می آورد که بدون نیاز به حضور فیزیکی در بانک فعالیت های مورد نیازشان را انجام دهند.

با این تعریف مشخص می شود که میان بانکداری الکترونیکی و الکترونیکی کردن فعالیت بانکی تفاوت وجود دارد. چرا که اگر منظور از بانکداری الکترونیکی را همان الکترونیکی کردن فعالیت بانکی بدانیم، در اینصورت اکثر کشورها از چند دهه­ی پیش بانک های خود را مجهز به رایانه ها کرده اند. اما آنچه هدف از بانکداری الکترونیکی است، امکان استفاده از ابزارهای جدید جهت ارائه­ی خدمات پولی و بانکی به مشتریان می باشد به گونه ای که نیازی به حضور فیزیکی مشتری در بانک نبوده و سرعت، دقت، آسانی استفاده و امنیت نیز رعایت گردد.

بر این اساس می توان گفت که بانکداری الکترونیکی بر حسب امکانات و نیازهای بازار می تواند در زیرشاخه ها و انواع مختلفی ارائه شود که عبارتند از:

- بانکداری اینترنتی

- بانکداری مبتنی بر تلفن همراه و فناوری های مرتبط با آن

- بانکداری تلفنی

- بانکداری مبتنی بر نمابر

- بانکداری مبتنی بر دستگاه های خودپرداز

- بانکداری مبتنی بر پایانه های فروش

- بانکداری مبتنی بر شعب الکترونیکی

منظور از بانکداری اینترنتی شیوه ای است که فرد می تواند توسط یک رایانه­ی شخصی با اتصال به وب سایت بانک توسط اینترنت، عملیات بانکی مورد نظرش را انجام دهد. مثلاً از خدماتی مثل دسترسی به اطلاعات حساب، مرور صورت حساب ها، جابجایی وجوه، درخواست اعتبار یا داد و ستدهای امن، استفاده نماید.

بانکداری از طریق تلفن همراه نیز، سرویسی است که مشتریان را قادر می سازد اطلاعاتی مانند: مانده حساب بانکی خود، درخواست صورتحساب، درخواست دسته چک، دستور انتقال پول از یک حساب مشتری به حساب های دیگر اویا سایر اشخاص در اختیار داشته باشند.

در تعریف بانکداری تلفنی نیز، می توان آنرا انجام یک معامله تجاری خرد بین بانک و مشتری از طریق تلفن دانست. در این نوع از بانکداری به طور معمول از 3 روش اصلی استفاده می شود: واکنش صوتی، روش تشخیص صدا و یا از طریق تلفن های برنامه ریزی.

ماشین خودپرداز نیز به عنوان یک شعبه از یک بانک عمل می کند و بسیاری از وظایف اصلی بانکداری را انجام می دهد.

از دیگر روش های مورد استفاده برای ارائه خدمات بانکی در قالب الکترونیکی، به کارگیری دستگاه پایانه فروش است. دستگاهی است که به وسیله­ی ارتباط تلفن یا شبکه ای به سیستم بانکی امکان انتقال اتوماتیک مبلغ خریداری شده از حساب مشتری (دارنده کارت) به حساب فروشنده (پذیرنده) کارت را فراهم می سازد. در کل پایانه های فروش به معنی انتقال الکترونیکی وجوه در نقطه­ی فروش می باشند.

به عنوان آخرین زیر شاخه از بانکداری الکترونیکی می توان به شعبه های الکترونیکی 24 ساعته اشاره کرد. این شعبه الکترونیکی ممکن است در بخشی از شعبه و یا مستقلاً راه اندازی شود. کاربر می تواند با داشتن یک کارت بانکی وارد پایگاه بشود و عملیات دریافت، پرداخت و انتقال وجه و سایر خدمات بانکی را انجام دهد.

2-1) ابزارهای پرداخت الکترونیکی در فضای مجازی

از تأثیرات چشمگیر فن آوری اطلاعات و ارتباطات در حوزه­ی بانکداری، می توان به تحول شگرفی که در نظام های پرداخت بانکی روی داده اشاره کرد. به طور خلاصه می توان گفت هدف از ایجاد سامانه های پرداخت الکترونیکی بر روی اینترنت قبض و اقباض الکترونیکی ثمن معاملات مربوط به خرید و فروش کالاها و خدمات می باشد. از عمده­ترین ابزارهای پرداخت الکترونیکی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- انواع کارت های بانکی (Charg cards/ Debit cards/ Credit cards)

- چک الکترونیکی

- پول الکترونیکی

- حواله الکترونیکی

- کارت و یا کوپن مخصوص فروشنده (ابزارهای تخصیص اعتبار به اشخاص)

از بین تمام این ابزارهای پرداخت به نظر می رسد 3 دسته­ی اول نیاز به توضیح بیشتری دارند.

می توان گفت کارت های بانکی از عمده ترین گروه های پرداخت الکترونیک می باشند. این کارت ها در کل بر 3 نوع می باشند. کارت های اعتباری، کارت های هزینه و کارت های بدهی.

در کارت های اعتباری میزان اعتبار مشخص است و ما فقط می توانیم تا سقف اعتبار روی کارت خرید نمائیم. کارت های بدهی، ماهیتاً معادل چک عمل می کنند. یعنی اینکه دارنده کارت بدهی، قبل از اینکه خرید خود را انجام دهد، باید معادل مبلغ خرید در حساب مربوطه وجه نقد داشته باشد. کارت های هزینه هم بسیار شبیه کارت های اعتباری هستند. تنها تفاوتشان در این است که دارنده کارت اعتباری، مجاز است به اندازه اعتبار کارت، خرید انجام دهد یا پول دریافت نماید. اما کارت هزینه حد مشخصی ندارد و دارنده­ی آن هر چقدر بخواهد می تواند کالا و خدمات خرید نماید. اما پس از دریافت صورتحساب باید بدهی خود را تأدیه کند. در ضمن به وسیله­ی این کارت ها
نمی شود وجه نقد دریافت کرد.

چک الکترونیکی نیز همانند چک های کاغذی، مبلغ پرداختی توسط یک مدرک معتبر برای فروشنده فرستاده می شود. پس آن مدرک نیز مانند چک های کاغذی از طریق حساب بانکی خریدار نقد می گردد.

از میان تمام این ابزارها می توان گفت مهم ترین آنها که بسیار نیز مورد استفاده­ی پولشویان قرار می گیرد پول الکترونیکی می باشد. راجع به پول الکترونیکی تعاریف مختلفی ارائه شده است.

در سال 1996 بانک تسویه­ی بین المللی (BIS) پول الکترونیکی را به عنوان «ارزش ذخیره شده» یا محصولات «پیش پرداخت شده» تعریف کرد که در آن ثبت وجوه یا ارزش موجود برای مصرف کننده بر اساس ابزارهای الکترونیکی در دارایی مصرف کننده ذخیره می شود. از تعریف ذکر شده می توان اینگونه برداشت کرد که پول الکترونیکی در حقیقت یک مکانیسمی است که اجازه­ی پرداخت ارزش ذخیره شده یا پیش پرداخت شده است و در یک حامل داده  ذخیره شده است و در تصرف مشتری می باشد.

پول الکترونیکی را گاه به صورت آفلاین  OFFLINE و گاه به صورت آنلاین ONLINE  هستند.

1- پول های آف لاین می توانند در قالب کارت های مختلفی مانند کارت های اعتباری، بدهی یا حتی کارت های تلفن باشند. علت اینکه این نوع از پول الکترونیکی را کارت های آف لاین می نامند این است که نقل و انتقال وجوه به وسیله­ی آن فقط از طریق دستگاه های خودپرداز انجام می گیرد. داده های ذخیره شده ی ما هستند.

2- پول الکترونیک کامپیوتری، به این نوع از پول الکترونیکی، پول الکترونیکی آن- لاین نیز گفته می شود. جهت استفاده از این کارت ها ابتدا باید نزد مؤسسه­ی اعتباری یا بانکی که این فناوری را دارد وجه یا اعتباری سپرده شود. در مرحله­ی بعد یک شماره­ی اعتباری را در اختیار مشتری قرار می دهند. بعد مشتری می تواند به صورت اینترنتی کالاهای مورد نیاز را خریداری کند و فقط لازم است آن شماره­ی اعتباری را که بانک در اختیارش قرار داده به سایتی که از آن خرید انجام داده، بدهد. این سایت هم با اتصال به سایت بانک یا مؤسسه­ی مالی که مشتری در آن حساب دارد، وجه مربوط را به حساب خودش منتقل می کند. باید توجه کرد که مشتری همان کاربر اینترنت است و پرسنل بانکی هم یک سوی برنامه های رایانه ای هستند که به این هدف طرح ریزی شده اند ](5)، ص 15[.

1-1-2) ویژگی های پول و بانکداری الکترونیکی

بررسی ویژگی ها و مزایای پول و بانکداری الکترونیکی برای ما روشن می سازد که چرا امروزه این فناوری این گونه توجه­ پولشویان را به خود جلب کـرده است و به ابزار ارزشمنـدی بـرای ایـن

دسته از مجرمین تبدیل شده است.

- ویژگی های بانکداری الکترونیکی

الف) مهمترین ویژگی بانکداری الکترونیکی این است که تعامل بین مشتری و مؤسسه به صورت غیر شخصی صورت می گیردونیازی به حضور فیزیکی شخصی برای انجام امور بانکی نیست.

ب) تراکنش های الکترونیکی سریع و آسان انجام می گیرد.

ج) خدمات بین الملل از طریق بانکداری اینترنتی به سهولت قابل انجام است.

د) مشتری می تواند شخصاً بر نقل و انتقال وجوه خود حتی اگر در سطح بین المللی باشد، نظارت مستقیم  داشته باشد، بدون اینکه مؤسسات اعتباری یا حتی بانک های مربوطه حق دخالت کردن داشته باشند ](6)، ص 26[.

کاملاً واضح است که این ویژگی های بانکداری الکترونیکی کارایی را افزایش و هزینه خدمات مالی را کاهش داده و همینطور حوزه­ی فعالیت را توسعه می دهد و مکان امنی را برای افراد پولشو فراهم می کند.

- ویژگی های پول الکترونیکی

الف) حمل و انتقال پول الکترونیکی به سرعت انجام می شود.

ب) پول الکترونیکی نسبت به پول سنتی بی نام تر است. (می توان گفت گمنامی پول الکترونیکی مهم ترین ویژگی آن نسبت به پول فیزیکی است که همین خصیصه همیشه نظر پولشویان را به خود جلب کرده است)

ج) پول الکترونیکی از ضریب اطمینان بالاتری برخوردار است.

حال که مفهوم بانکداری الکترونیکی و انواع آن، ویژگی­ها و ابزارهای پرداخت الکترونیک بیان گردید،لازم است تا مشخصاً تأثیر انقلاب فن آوری اطلاعات برجرم پولشویی مورد بررسی واقع شود تا مزیت های روش مدرن پولشویی (پولشویی از طریق بانکدرای الکترونیکی) نسبت به روش سنتی پولشویی و علت روی آوردن مجرمین به شیوه مدرن آشکارگردد . در حقیقت در بخش دوم ما قصد داریم تا به این نتیجه برسیم که آیا واقعاً بانکداری الکترونیکی موجب تسهیل فرآیند پولشویی می شود و آنچنان است که بعضی آن را بهشت پولشویان می نامند؟ یا نه بالعکس، پولشویی الکترونیکی، ریسک عملیات مزبور را افزایش می دهد؟

بر همین اساس، این موارد را در بخش دوم پی می گیریم.

2- پولشویی مدرن

تطهیر پول یا پولشویی عبارتست از مخفی کردن منبع و منشأ اصلی اموال و درآمدهای ناشی از جرم و پاک نمایاندن آنها به گونه ای که یافتن منبع اصلی مال غیر ممکن یا بسیار دشوار باشد. پولشویی یک فرایند است که از مراحل مختلف تشکیل شده است:

اولین مرحله از فرآیند پولشویی که «مکان یابی» یا «جایگزینی» نام دارد عبارتست از عرضه منابع غیر قانونی به شبکه­ی مالی با هدف ,وارد کردن آنها به زنجیره گردش مالی. این عمل با سپرده گذاری نقدی در مؤسسات مالی رسمی، غیر رسمی و خرید کالاهای قیمتی انجام می شود.

مرحله دوم با عنوان «طبقه بندی» یا «لایه لایه کردن» ناظر است بر تبدیل درآمدهای حاصل از جرم به شکل های دیگر به منظور مبهم ساختن یا اختفای منبع و مالکیت وجوه و منابع. این مرحله با انجام عملیاتی مانند حواله وجه، خرید مستغلات و انتقال منابع به خارج از کشور صورت می گیرد.

آخرین مرحله در فرآیند پولشویی با عنوان «یکپارچه سازی» یا «ادغام کردن»است که به منظور ایجاد پوشش قانونی مناسب، برای درآمدهای حاصل از فعالیت مجرمانه صورت می گیرد. به گونه ای که درآمدهای شسته شده با استفاده از تکنیک یکپارچه سازی وارد جریان اقتصاد قانونی می گردد.

پولشویی یک پدیده­ی تاریخی است و عملیاتی که امروزه تحت عنوان «پولشویی» شناخته شده است، سابقه­ی بسیار طولانی دارد. درباره­ی زمان شروع پدیده­ی پولشویی نیز اختلاف نظروجود دارد. عده ای معتقدند که این واژه از دهه­ی بیست و سی در آمریکا رواج یافت و اشاره به شستشوخانه هایی داردکه مافیا آنها را از پول نامشروع حاصل از قمار، قاچاق، فحشا و نظایر آن ها خریداری کرده و از این طریق پول کثیف را به داخل آنها تزریق می­کردند. برخی هم معتقد هستند که کاربرد این اصطلاح به رسوایی واترگیت در اواسط دهه­ی هفتاد و به هنگام ریاست جمهوری نیکسون بر آمریکامربوط است. از لحاظ حقوقی هم آغاز استفاده از آن را به دعوای آمریکایی در سال 1982 مرتبط کرده اند ](7)، ص 73[.

به هر حال به دلیل اهمیت زیاد جرم پولشویی، جامعه بین المللی نیز توجه خاصی به این دسته از جرایم داشته و دولت ها را موظف کرده است تا متعهد به مبارزه با پولشویی شوند. این تعهدات شامل احراز هویت مشتری، ثبت اسناد، شناسایی تراکنش های مشکوک و غیره است.

اما نکته­ی قابل توجه این است که اینگونه ساز و کارها بر اساس مفروضات خاصی از قبیل استفاده از بانک ها جهت انجام دادن تراکنش های خاص، توانایی مؤسسات مالی برای نظارت بر فعالیت های مشتریان و استفاده از پول فیزیکی توسعه داده شده اند. اما همانطور که در مقدمه عنوان گردید، عدم کارآیی روش های سنتی پولشویی و ریسک بالای آن موجب شده است تا پولشویان با توجه به امکاناتی که بستر بانکداری الکترونیکی فراهم آورده است به نوع جدیدی از پولشویی تحت عنوان «پولشویی الکترونیکی» روی آوردند. پول شویی الکترونیکی عبارتست از «فرآیند قانونی کردن درآمدهای نامشروع و حاصل از فعالیت های مجرمانه با استفاده از خدمات در دسترس در فضای مجازی تا با استفاده از این امکانات به درآمدهای خود شکل قانونی داده و از این بستر به عنوان یک ابزار انتقال وجوه غیر قانونی استفاده نمایند.» ](8)، ص8[

حال جهت روشن شدن شیوه های عملی پولشویی الکترونیکی با بهره گیری از بستر های تجارت و بانکداری الکترونیکی به عنوان یک روش تأثیرگذار و مورد استفاده­ی پولشویان . تکنیک های مورد استفاده در پولشویی مورد بررسی قرار می گیرد.

1-2) تکنیک های پولشویی الکترونیکی

به طور کلی پولشویی از طریق بانکداری الکترونیکی می تواند به 2 روش انجام شود:

الف) روش مستقیم

ب) روش غیر مستقیم

در روش مستقیم پولشو(عامل پولشویی) از طریق رابطه متقابل مستقیمی که با مؤسسه­ی مالی دارد قادر است با ارائه­ی هویت به روشی که نیت و قصد واقعی اش پنهان بماند، به راحتی عملیات پولشویی را انجام دهد. ممکن است این شبهه ایجاد گردد که اگر پولشویی از طریق فضای مجازی و در بستر بانکداری الکترونیکی در حال انجام است، چرا روش به کار رفته را روش مستقیم می نامیم؟

در پاسخ باید گفت منظور از روش مستقیم این است که فرد پولشو با استفاده از فن آوری «امضای دیجیتال» و از طریق اینترنت به صورت مستقیم با مؤسسه­ی مالی مربوطه ارتباط پیدا کرده و بدون حضور فیزیکی در بانک یا مؤسسه­ی مالی می تواند حساب باز کرده و با ارائه  هویت های ساختگی و جعلی و حتی جعل امضای دیجیتال بدون اینکه توجه کسی را به خود جلب کند، به راحتی مراحل پولشویی را انجام دهد.

پولشو در این روش می تواند از طریق پنهان کاری در ساختارهای تجاری، استفاده­ی نادرست از تجارت های قانونی، به کار بردن اسناد و هویت های جعلی و ساختگی، سوء استفاده از مسائل مربوط به صلاحیت قانونی بین المللی و استفاده از امتیاز گمنامی و ناشناختگی در فضای مجازی به اهداف خود برسد، بدون اینکه تراکنش های انجام شده به عنوان تراکنش های مشکوک گزارش شود.

روش دیگر مورد استفاده در پولشویی الکترونیکی، روش غیر مستقیم است. در این روش از رابطه­ی مستقیم با موسسه­ی مالی اجتناب می کند. واضح است که هدف از چنین رابطه ای این است که این معامله به عنوان یک معامله­ی مشکوک گزارش نشود.

باید گفت پولشویی الکترونیکی اغلب با استفاده از همین روش غیر مستقیم صورت می گیرد. چرا که در این روش کار سریعتر پیش می رود. بدون اینکه توجه مقامات را به این نکته جلب کند که پول از یک منشأ قانونی و مشروع نیست.

حوزه های تجاری که عمدتاً تحت تأثیر پولشویی الکترونیکی یا در معرض تهدید آن قرار دارند عبارتند از: بانک های تجاری، مؤسسات اعتباری، اداره های پست، تجارت های بین المللی، کارگزاران سهام، شرکت های سرمایه گذاری و شرکت های بیمه، بانکداری الکترونیکی ](9)، ص 12[.

به عبارتی می توان این حوزه ها را  به عنوان «بزه دیدگان بالقوه» پولشویی الکترونیکی، نام برد. در هریک از حوزه ها، پولشو به روشی به مقاصد خود می رسد. از میان موارد ذکر شده اختصاصاً به فرصت های مناسبی که بانکداری الکترونیکی در مفهوم عام آن در اختیار پولشو می گذارد و مرتبط با بحث ما نیز می باشد، می پردازیم.

1-1-2) بانکداری آن- لاین

امروز به علت رواج بانکداری اینترنتی، بانک های آن- لاین به طور پیوسته در معرض تهدید پولشویان می باشند. می توان گفت پولشویی الکترونیکی در کل به 3 روش بانکداری آن- لاین را مورد تهدید قرار داده است:

الف) افتتاح حساب با استفاده از اینترنت، بدون هویت مشتری، تهدید بزرگی برای بانک های آن لاین به حساب می آید.

مقررات بین المللی و داخلی بانک ها را موظف می سازد تا هرگونه تراکنش مشکوک را گزارش دهند. از طرفی پولشویان هم به سادگی می توانند از چنین محدودیت بگریزند. این فرصت برای پولشویان از طریق امکاناتی که بانکداری آن- لاین در اختیارشان می گذارد، فراهم می شود. مثلاً پولشو از طریق باز کردن حساب های آن- لاین نزد تعدادی از شرکت ها که حساب بانکی اینترنتی دارند و فاقد مقررات و نظارت کافی هستند، از سیستم های پرداخت الکترونیک استفاده می کنند. مهم ترین امتیازی که بانکداری اینترنتی برای پولشویان دارد، مسئله­ی احراز هویت مشتری است. چون در بانکداری اینترنتی مشکل بتوان هویت مشتری را احراز و اطلاعات را ثبت و نگهداری کرده و تراکنش های مشکوک را گزارش داد.

در اولین گام تعامل بین مشتری جدید و مؤسسه­ی مالی، همیشه یک ریسک بالقوه ای وجود دارد، ساز و کارهای جاری ضد پولشویی در اغلب کشورها حداقل در آغاز روابط تجاری بر احراز هویت مشتری تأکید دارند. درباره­ی بانکداری اینترنتی در صورتیکه رویه های گشایش حساب و سایر تعاملات بانک بدون حضور فیزیکی مشتری و ارتباط چهره به چهره با او یا بدون ارتباط با حساب های سنتی موجودصورت پذیرد ، مشکلات مؤسسات مالی افزایش می یابد. حتی اگر مؤسسات مالی تعهدات مربوط به احراز هویت را در زمان گشایش حساب مراعات کرده باشند، به لحاظ عدم تعامل چهره به چهره در تراکنش های جاری اینترنتی ، استفاده کننده از حساب ممکن است غیر از فردی باشد که حساب را باز کرده است. در واقع با حذف تعامل شخصی بین مشتری و مؤسسه ، بسیار مشکل می توان فهمید که چه کسی به طور واقعی حساب را کنترل می کند و چه چیزی صحت عملکرد تجاری را تائید می نماید ؟

مؤسسات مالی به صورت عادی تنها قادر به تعیین این مسئله هستند که یک حساب خاص صرفاً در یک زمان خاص قابل دسترسی است. بانک تنها قادر است معین کند که دسترسی به وسیله­ی نگه دارنده­ی حساب صوری صورت می گیرد. و هیچ روشی برای تعیین محل مشتری که تراکنش را انجام می دهد ، وجود ندارد. به این معنی که شخص در نهایت قادر است تعدادی از حساب ها را همزمان کنترل کند، بدون اینکه بنا به ضرورت توجه مؤسسات مالی یا مؤسسه ای را که در آن حساب دارند، جلب کند. بنابراین مؤسسات مالی راهی جهت مظنون شدن به تبادلات عادی ندارند و به طور کلی معیارهای خاصی را برای ارایه گزارش نسبت به این گونه تراکنش های مشکوک در نظر نمی گیرند. ](10)، ص     [.

همین ویژگی بانکداری اینترنتی است که با گسترش استفاده از کارت های پیش پرداخت(prepaid) مثل کارت های اعتباری، پولشویان را قادر ساخته تا پول الکترونیک را به سادگی از یک کارت به کارت دیگر منتقل کنند.

گاهی پولشویان از هکرها هویت های جعلی را به قیمت نازلی می خرند تا بتوانند با استفاده از این هویت ها حساب هایی را در وب سایت بانک مربوطه باز کنند. یا اینکه خود اقدام به راه اندازی یک وب سایت کرده و با استفاده از هکرها به جزئیات اطلاعات کاربرانشان دسترسی پیدا می کنند، پس از آنها یک کارت پیش پرداخت شده یا کارت هوشمند را به بهانه­ی خدماتی که ظاهراً قرار است به آنها ارائه شود، مطالبه می کنند تا پول های کثیف را در این حساب ها سپرده گذاری کنند.

ب) «از مهم ترین فناوری هایی که در پول وبانکداری الکترونیک برای اجرای صحیح امور و بالا بردن ضریب اطمینان کارکردها به کار می رود، فناوری رمزنگاری و امضای دیجیتال می باشد. به طور خلاصه، کارکرد فناوری رمزنگاری این است که محتوا را به شکلی نامفهوم و غیر قابل درک تبدیل می کند و برای اینکه به حالت اولیه برگردد، لازم است فرآیند رمزگشایی اجرا شود که بدیهی است فقط سازنده و واگذارنده این فناوری و ارسال کننده و دریافت کننده­ی محتوا توانایی انجام آن را دارند.

با توجه به این توضیحات مشخص می شود که اگر پول الکترونیک رمزنگاری شود، دیگر محتوای آن نامفهوم خواهد شد و تنها دریافت کننده­ی آن که مشخص نیست در کدام نقطه از جهان قرار داد، می تواند با اجرای کامل برنامه­ی رمزگشایی مربوطه از آن آگاهی یابد. به این ترتیب چنان سطحی از محرمانه ماندن و ناشناس ماندن برای این مبادلات فراهم می شود که هرکس می تواند از هر جای دنیا مبلغ مورد نظر خود را به نقطه­ی دیگر ارسال کند، بی آنکه کسی از محتوای آن آگاهی یابد ](11)، ص 118[.

ج) روش سوم استفاده­ی پولشو از پدیده­ای به نام "smurfing" می باشد. گاهی اوقات پولشویان جهت انجام فرآیند پولشویی از افرادی اصطلاحاً "army of smurf" استفاده می کنند. همان اینها«عاملین پولشویی» هستند. اشخاص حقیقی یا حقوقی که در ظاهر وجهه قانونی دارند و به پولشویان در پولشویی کمک می دهند. در حقیقت این عاملین، به نوعی فعالیت های مجرمانه را پوشش می دهند. عاملین پولشویی را به 2 دسته می توان تقسیم نمود. آنان یا  افرادی با قصد مجرمانه و یا افرادی با سابقه­ی مجرمانه می باشند پولشوها این افراد را شناسایی می کنند و از آنها جهت انجام پولشویی کمک می گیرند ](12)، ص 18[. البته لازم به ذکر است که پولشو نه فقط در این روش، بلکه در استفاده از سایر تکنیک های موجود نیز از کمک این دسته از افراد منتفع
می گردد.

2-1-2) قمار اینترنتی

در میان فعالیت های انجام شده برای شستن پول از سوی مؤسسات غیر مالی، موارد بکارگیری کازینوها برای انجام دادن جرایم پولشویی به وفور یافت می شود.

امروزه کازینوهای سنتی برای جلوگیری از جرایم پولشویی قانونمند شده اند و بسیاری از کشورها نیز وادار شده اند تا همین شیوه را در پیش گیرند. در نتیجه با نظامند شدن کازینوهای سنتی، کازینوهای اینترنتی محل خوبی برای پول شوها شده است. در حال حاضر صدها وب سایت کازینو در منطقه­ی کارائیب تأسیس شده است که بهشت مالیاتی تلقی می شود. بسیاری از این وب سایت ها به هیچ وجه توسط دولت قانونمند نشده اند و برخی از آنها هویت مشتری را نیز درخواست نمی کنند. تمام این ظرفیت های بالقوه فرصت های پولشویی را برای مجرمان فراهم می کنند.

فرآیند قمار یا شرطبندی اینترنتی این چنین است که مجرمان ابتدا یک حساب بر روی وب سایت اینترنت باز می کنند، سپس پول کثیف را به حساب اینترنتی وب سایت (کازینوی مربوطه) ارسال
می کنند. البته به همان میزانی که ژتون می گیرند، سپس روی پول های پرداخت شده شرطبندی می کنند. (ممکن است 2 طرف بازی، با هم همدست باشند. به عنوان مثال یک طرف 000/100 دلار ژتون بگیرد، طرف دیگر هم 1000 دلار. پس روی همین پول ها بازی می کنند. تا اینکه یک طرف صد هزار دلار را ببرد و (البته با همدستی هم) و در مجموع به صد و یک هزار دلار برسد. حال اگر از او بپرسند که این پول ها را از کجا آورده ای، به راحتی می تواند بگوید که در قمار برده ام!) و سرانجام بازپرداخت پول خود را توسط چک های کشیده شده از حساب های اینترنتی کازینو دریافت می کنند.

گاهی مجرمین ممکن است ژتون های برندگان را به نام شخص ثالثی دریافت کنند و به این ترتیب به فعالیت های مجرمانه اشان پوشش دهند. و مقدار زیادی پول کثیف را به راحتی بشویند!

این روش با استفاده از کارت های اعتباری، چک، انتقالات سیمی (نقل و انتقال پول در شبکه) و به ویژه پول الکترونیکی- که گمنام تر از سایر ابزارها می باشد- به سهولت قابل انجام بوده و اقدامات ضد پولشویی را در این زمینه بسیار دشوار ساخته است.

3-1-2) کارت های از پیش پرداخت شده

این کارت ها که از ابزارهای پرداخت الکترونیکی می باشند، خود می توانند به شکل کارت های اعتباری باشند (انواع کارت ها در بخش 1 توضیح داده شد.) استفاده از این کارت ها می تواند جهت خرید خدمات اینترنتی باشد. مانند کارت های تلفن، کارت های شارژ تلفن همراه اول یا کارت های ایرانسل در کشور خودمان، که از نمونه های بارز این قبیل کارت های می باشند.

تصور کنید فردی توانسته است از طریق ارتکاب جرمی، مقادیری پول تحصیل کند. او اقدام به خرید مقدار زیادی کارت تلفن یا کارت اینترنت می نماید. سپس کارت های خریداری شده را به قیمت خرید یا قیمتی پائین تر از خرید در بازار می فروشد و درآمد حاصله را به حساب خود واریز کرده و بدین ترتیب پول های کثیف شسته می شود. یا در نمونه ای دیگر فردی که پول کثیف را در دست دارد، اقدام به خرید حجمی خدمات اینترنت از یک ارائه کننده­ی خدمات می کند و سپس با چاپ کارت های اینترنتی، آنها را به مغازه دارها و یا دکه های روزنامه فروشی با قیمت پائین تر
می فروشد و پول آنرا به حساب خود می ریزد حال اگر کسی او را درباره­ی منشأ پول ها مورد سئوال قرار دهد، خواهد گفت پول ها را از طریق خرید و فروش به دست آورده است.

4-1-2) حراج های آن- لاین

شرکت هایی که حراج الکترونیکی دارند و وب سایت هایی را با کارکرد حراج الکترونیکی راه اندازی می کنند، دارای حساب بانکی می باشند. فروشنده کالای خود را از طریق این وب سایت معرفی می نماید، خریدار پس از پسند کالا، پول آن را به حساب شرکت واریز می نماید. سپس فروشنده کالا را برای خریدار ارسال می کند و در صورتیکه خریدار تأیید کند کالای دریافتی همان است که سفارش داده است، شرکت پول را به حساب فروشنده واریز می نماید. ](13)، ص      [

حال ممکن است عاملین پولشویی از این امکان جهت پولشویی استفاده نمایند. بدین ترتیب که مشخصات یک کالای گران قیمت را ظاهراً جهت فروش بر روی وب سایت نمایش داده و فرد دیگری به عنوان خریدار صوری اقدام به خرید صوری می نماید و وصول کالا را به شرکت منعکس می کند. بدین ترتیب پول کثیف توسط یکی از عاملین پولشویی به عامل دیگر منتقل می شود.

5-1-2) بانکداری از طریق موبایل

این شیوه از پرداخت هم مثل بانکداری اینترنتی است. دستور پرداخت از طریق پیام صوتی یا پیام متنی صادر می شود. وقتی با موبایل سفارش پرداخت صادر می شود، شماره­ی تلفن و شماره­ی سریال گوشی پرداخت کننده در نزد اُپراتورها ثبت و ضبط می شود. حال پولشو می تواند از طریق پیام های متنی یا صوتی یک موبایل ثبت نشده اقدام به جابجایی پول از حساب های مختلف کند. اگر این تکنولوژی با سرقت هویت و افتتاح حساب های بانکی با استفاده از هویت های مسروقه ترکیب شود، محیط مناسبی را جهت اختفاء هویت افراد و جابجایی پول فراهم می آورد.

6-1-2) خرید و فروش الکترونیکی فلزات گرانبها (D.P.M)

امکان تجارت و خرید و فروش الکترونیکی فلزات و شمش های گرانبها در سرتاسر جهان از طریق برخی وب سایت های اینترنتی فراهم گردیده است. خریدار یا فروشنده (کاربر) قبل از هر اقدامی بایستی اقدام به ثبت نام در سایت نماید، تا یک حساب الکترونیکی به وی اختصاص یابد. برای ثبت نام باید نام و نام خانوادگی و سایر مشخصات هویتی، آدرس پست الکترونیکی و آدرس واقعی در یک فرم الکترونیکی درج و به وب سایت ارسال گردد. معمولاً تهیه و استفاده از هویت جعلی و آدرس های تقلبی امکانپذیر است. برخی از وب سایت ها حتی برای تخصیص حساب الکترونیکی نیاز به اعلام هویت ندارند. این شرایط امکان جعل هویت یا اختفای هویت را فراهم می سازد. معمولاً یک کاربر پس از ثبت نام و تخصیص حساب الکترونیکی از جانب وب سایت می تواند اقدام به خرید و فروش فلزات گرانبهای خود به سایر اعضایی که مانند وی در سایت ثبت نام کردند بنماید.

یک کاربر می تواند با نام های مختلف در این سایت ثبت نام نماید و به این ترتیب با استفاده از آنها هم به عنوان خریدار و هم به عنوان فروشنده ایفای نقش نماید. حتی برخی از ارائه دهندگان این قبیل خدمات، فرآیند اختفای هویت را در طول فرآیند جابجایی پول از حساب خریدار به حساب فروشنده ادامه می دهند و هیچ زمان خریدار و فروشنده هویت یکدیگر را نخواهند شناخت و شماره­ی حساب های بانکی آنان نیز مخفی خواهد ماند. این عملیات از طریق حساب بانکی ارائه کننده خدمات به عنوان واسطه نیز امکانپذیر است.

7-1-2) بازی های رایانه ای ONLINE

شیوه نسبتاً جدید دیگری که برای پولشویی پدید آمده است ، پولشویی مجازی نام دارد.در این روش مجرمین از بازیهای رایانه ای  ONLINE چندین مرحله ای مبتی وب سایت های اینترنتی که با حضور بازیکنان متعدد صورت می گیرد ، مانند : Second Life, Entropia Universe  برای پولشویی استفاده می کنند . در برخی از این بازی ها ، بازیکن می تواند با پرداخت پول سنتی اقدام به تهیه پول مجازی نماید  و به این ترتیب با پرداخت ورودیه وارد بازی شود و با برنده شدن در مراحل مختلف پول بیشتری به عنوان پاداش یا جایزه تحصیل کند .یک بازیکن می تواند پول را به سایر بازیکنان منتقل نماید و یا با استفاده از پول مجازی بدست آمده کالاها یا خدماتی را خریداری کرده و یا بفروشد . در این شیوه می توان پول سنتی را به پول مجازی یا بالعکس تبدیل نمود و به سایر حساب ها منتقل کرد . برخی مواقع بجای پول مجازی یک کارت بدهی به بازیکن داده می شود که بوسیله آن می تواند پول را از طریق دستگاه های عابر بانک برداشت نماید . امکانات فوف اخیراً مورد استفاده پولشویان قرار گرفته است.

با توجه به آنچه در این بخش تحت عنوان تکنیک های مورد استفاده در پولشویی الکترونیکی گذشت، می توان دریافت که مجرمان پولشو با استفاده از این امکانات و در بستر بانکداری الکترونیکی به سادگی خواهد توانست عملیات پولشویی را انجام بدهند، چرا که استفاده از این روش ها از طرفی سرعت عملیات مذبور را چند برابر کرده و سازوکارهای نظارتی و بازدارنده را نیز با مشکل مواجه ساخته است و از طرف دیگر هویت مجرم با به کارگیری این تکنیک ها مخفی می ماند و این، همان چیزی است که پولشو به دنبال آن است. اما بررسی دقیق این نکته که استفاده از تکنیک های ذکر شده در هر سه مرحله­ی جرم پولشویی در عمل چه تأثیری در فرآیند مذبور دارد، به گونه ای که موجب تقسیم بندی این جرم- به اعتبار روش استفاده شده- به پول شویی سنتی و پولشویی مدرن می شود موضوع قسمت بعدی می باشد.

2-2) مقایسه­ پولشویی سنتی با پولشویی مدرن

در این بخش هریک از سه مرحله­ی پولشویی ابتدا در روش سنتی و سپس در روش مدرن مورد  بررسی قرار می گیرد تا مشخص می شود که آیا استفاده از تکنیک هایی که بانکداری الکترونیکی آنها را در اختیار پولشو قرار می دهد، در عمل موجب تحقق این فرآیند می گردد یا خیر؟تا به تبع پاسخ به این سؤال، فرضیه­ی مورد نظر اثبات گردد.

در مرحله­ی اول پولشویی به روش سنتی که مرحله­ی جایگزینی نام دارد، اولین قدم انتقال فیزیکی پول نقد می باشد. عمده ترین تکنیک هایی که در این مرحله مورد استفاده قرار می گیرد عبارت است از:

الف) سپرده گذاری درآمدهای ناشی از جرم و فعالیت های مجرمانه در بانک های داخلی یا سایر مؤسسه های مالی

ب) قاچاق پول از مرز و سپرده گذاری در بانک های خارجی

ج) خریداری کردن کالاهای با ارزش و یا به کار انداختن درآمدهای مجرمانه در رستوران ها، هتل ها و کازینوها وکسب پول های تحصیل شده از این طریق

اما در پولشویی الکترونیکی، جهت انجام مرحله­ی جایگزینی، پولشو می تواند به راحتی و با استفاده از پول های الکترونیکی و توسط کارت های هوشمند، درآمدهای مجرمانه اش را با قابلیت
بی نامی یا ناشناختگی که به صورت پول الکترونیکی درآمده، رد و بدل نماید.

این پول ها می تواند در خرید پول های خارجی یا کالاهای با ارزش مورد استفاده قرار گیرد تا اینکه دوباره فروخته شود. و به این ترتیب از پول الکترونیکی جهت جایگزین شدن پول کثیف، استفاده می شود. با این امکانات دیگر پولشو نیاز به قاچاق پول یا هرگونه تراکنش چهره به چهره نخواهد داشت زیرا به راحتی می تواند درآمدهای مجرمانه اش را که به شکل پول الکترونیکی درآمده را از مرز منتقل نموده یا با آنها کالاهای لوکس و ارزهای خارجی خریداری نماید.

بدین ترتیب مشخص می شود که مهم ترین امتیاز این روش در پولشویی الکترونیکی نسبت به روش های سنتی آن، یکی حذف تراکنش های چهره به چهره و دیگری اختفای هویت است . در این روش اصلاً ثابت نمی شود که آیا هویت ارائه شده­ی فرد درست است یا خیر؟ زیرا همانطور که عنوان شد معمولا این دسته از مجرمین هویت های جعلی را به قیمت نازلی از هکرها خریده تا با استفاده از این هویت های ساختگی در بانک های الکترونیکی حساب باز کنند. بنابراین انجام این مرحله به روش الکترونیکی ریسک کمتری نسبت به روش سنتی آن دارد. حتی عده ای معتقدند که دیگر نیازی به گذراندن این مرحله در پولشویی الکترونیکی نیست.

در مرحله­ی دوم، لایه های پیچیده از تراکنش های مالی به وجود می آید تا پول های کثیف و نامشروع از منبعشان فاصله گیرند. در این مرحله روش های سنتی زیادی وجو دارد. از جمله انتقالات سیمی، تبدیل پول های سپرده شده به سایر ابزارهای مالی یا کالا و سرمایه گذاری در تجارت های قانونی و یا استفاده از شرکت هایی تا بتوانند تحت پوشش آن عمل نمایند و بسیاری روش های دیگر. اما برای یک پولشو همیشه مسئله­ی سرعت، فاصله (بین پول مشروع و نامشروع) و گمنامی اهمیت زیادی دارد. تمام این ویژگی ها می تواند توسط خدمات مالی on-line، ارائه شود.

در این مرحله که مجرم سعی می کند تا پول را از منبع و منشأ اصلی اش جدا بکند، می تواند به سادگی این کار را به وسیله­ی انتقال دادن پول از طریق شماره حساب هایی در بانک های مختلف به منظور خرید ظاهری کالاها جهت فروش مجدد یا از طریق شرکت های برون مرزی که در نظام های حقوقی مختلف قرار دارند، انجام دهد. در صورتیکه  به افراد اجازه  داده شود که به  صورت اینترنتی افتتاح حساب نمایند بدون این که  نیازی  به ارائه­ی مدارک و اسناد هویتی واقعی آنان باشد. این مرحله می تواند ساده تر نیز انجام  گیرد.

در مرحله سوم که آخرین مرحله از مراحل پولشویی است، پولشو نیاز دارد تا مطمئن باشد که گردآوری (جمع آوری) پول و درآمدهایش به صورت غیر قانونی جلوه نکند. در روش سنتی پولشو می تواند از مکانیزم هایی جهت دستیابی به این هدف بهره مند گردد. از جمله: ارائه­ی صورت حساب ها یا فاکتورهای نادرستی از کالاها، استفاده از شرکت های پوششی، بلیط های برد و باخت، هزینه های جا به جایی و قرض دادن پول های کثیف ](14)، ص     [.

کاملاً واضح است که ریسک این مکانیزم ها بسیار بالا است. اما در پولشویی به روش الکترونیکی یک راه ساده این است که پولشو یک شرکت پوششی ایجاد کند. البته شرکتی که قرار است ظاهراً خدماتی را ارائه نماید. مانند فراهم کنندگان خدمات اینترنتی، در مرحله­ی بعدی برای این شرکت یک حساب بانکی افتتاح می نماید. پولشو حتی ملزم نیست تا خدماتی را هم ارائه کند. در مقابل او از این شرکت به عنوان یک پوشش استفاده می کند. تا اینطور وانمود کند که (خدماتی که فراهم
می شود در عوض پرداخت وجوهی می باشد که این وجوه (در حقیقت) منشأ مجرمانه داشته و از مرحله­ی دوم (layering) نیز گذشته است.)

بررسی مقایسه ای مراحل پولشویی سنتی و مدرن این نتایج را به دنبال دارد:

اولاً) استفاده از ابزارهای مدرن پولشویی در فضای مجازی گاه پولشو را حتی از طی مراحل سه گانه جهت تطهیر اموال نامشروع خود بی نیاز می کند.

ثانیاً) حتی در صورت طی این مراحل نیز پولشو دیگر مجبور نخواهد بود تا مرتکب جرایم دیگری نظیر جعل، قتل، تهدید و یا حتی تطمیع کارمندان مؤسسات مالی و بانک ها شود.

ثالثاً) در کم ترین زمان ممکن و با کم ترین هزینه، بیشترین منفعت را از اهداف خود ببرند.

رابعاً) مسأله­ی رعایت حریم خصوصی کاربران شبکه ای خود به چالش دیگری تبدیل شده به گونه ای که قابل سوء استفاده از سوی پولشو می باشد.

خامساً) مهم ترین ویژگی تجارت و بانکداری مدرن امکان اختفای هویت و عدم احراز هویت مشتری می باشدکه موجب موفقیت پولشویان می گردد زیرا به لحاظ عدم تعامل چهره به چهره در تراکنش های الکترونیکی ممکن است کاربر غیر از فردی باشد که حساب را باز نموده است.

سادساً) پولشویی الکترونیکی توانایی بالقوه شکستن موانع مرزهای ملی را دارد و در نتیجه تعیین مکان جرم پولشویی، و مرتکب آن خود به  یک مشکل دیگری در این حوزه تبدیل شده است که بر امر صلاحیت کیفری کشورها تاثیر به سزایی داشته است.

از مجموع آنچه عنوان شد می توان گفت پولشویی سنتی و مدرن علی رغم وجوه اشتراکی که با هم دارند. از جمله: اهداف مشترک، استفاده از عاملین پوششی و استفاده از مؤسسات مالی و بانک ها و... تنها تفاوتشان در روش های ارتکاب این جرم می باشد. به گونه ای که استفاده از خدمات بانکداری الکترونیکی ارتکاب پولشویی را بسیار ساده کرده و ریسک آن را در مقایسه با پولشویی سنتی کاهش داده است.

4) نتیجه:

سازمان های ترویستی ،گروه های جنایتکار سازمان یافته و مجرمین عادی بقای خود را وابسته به تامین منابع مالی می دانند و کسب وجوه و درآمد های مالی  بدون افشای منشاء و ماهیت آنها ، انگیزه بسیاری از آنان در ارتکاب جرم می باشد. از سوی دیگر اقدامات گسترده تقنینی ، قضایی و اجرائی صورت گرفته از سوی سازمانهای بین المللی و منطقه ای و کشور ها برای جلوگیری از پولشویی توسط مجرمین  و گروه های جنایتکار سازمان یافته و سازمان های تروریستی ، آنان را وادار به جستجو و کشف یا ابداع شیوه های جدیدی برای پولشویی نموده است .

فراهم شدن امکان  تجارت و کسب و کار الکترونیکی در فضای مجازی نقل و انتقال غیر فیزیکی برخی کالاها و اغلب خدمات و هم چنین قبض و اقباض ثمن معاملات با استفاده از بستر بانکداری الکترونیکی در کنار برخی ویژگی های فضای مجازی مانند عدم نیاز به حضور فیزیکی افراد برای انجام امور تجاری و اداری و بانکی و اختفاء یا جعل هویت و از بین رفتن مرزهای سیاسی و جغرافیایی و تغییر حالت پول از فلز و کاغذ به داده و اطلاعات ، محیط مناسبی را برای پولشویی از طریق فضای مجازی به وجود آورده و مجرمین بیشتر از سازمان های منطقه ای و بین المللی و دولت ها از این امکانات در راه دستیابی به اهداف مجرمانه خود و استحکام پایه های فعالیت های ترویستی و مجرمانه استفاده می کنند .

به نظر می رسد که پولشویی در فضای مجازی ، علی رغم کشف برخی از شیوه های ارتکاب آن ،گسترش خواهد یافت و مجرمین مسیر ها و شیوه های پیچیده تری را برای ادامه فعالیت هایشان در این فضا ابداع خواهند نمود و همواره چند گام از دست اندرکاران مبارزه با پولشویی جلوتر خواهند بود .دولت ها برای موفقیت در مبارزه با جرم و آثار آن در جوامع خود باید این فاصله را کمتر نمایندو با دقت بیشتری به نقش فناوریهای نوین در ارتکاب جرم توجه کنند.

 

 

 

 

منابع:

1- حسنعلی، فرنود. سلطانی، سهیلا. ضرابیه، فرشته، مدیریت بانکداری الکترونیکی، انتشارات سبزان، چاپ اول، بهمن 1387.

2- FSC: Financial Supervisian commission, money laundering the financing of terrorism. See:www.gov.im

3- امیر بشیری، نصر الله (مترجم)، دیویس روآن با سوروث، گراهام سالت مارش (مؤلف). پولشویی، معاونت آموزش ناجا، زمستان 1376.

4- حسنعلی، فرنود. سلطانی، سهیلا. ضرابیه، فرشته، مدیریت بانکداری الکترونیکی، انتشارات سبزان، چاپ اول، بهمن 1387.

5- Financial crimes Engorcement Netwirk (Fin CEN), us. Department of Treasury, A survey of Electronic cash, Electronic Banking and internet Gaming 2000.

6- جلالی فراهانی، امیرحسین. پولشویی الکترونیکی، مجله­ی فقه و حقوق، سال اول، بهار 1384.

7- میر محمد صادقی، حسین، پولشویی و ارتباط آن با جرایم دیگر، مجموعه سخنرانی ها و مقالات همایش بین المللی مبارزه با پولشویی، کمیته­ی معاضدت قضایی ستاد مبارزه با مواد مخدر، نشر وفاق، 1382.

8- drwojciech filipkowski: "Money laundering via internet: The used methods, school of law, university of Bialystok, Poland.

9- Mohammad salman Jamali: "cyber laundering" university of East London.

10- مرتضوی، مرتضی، (مترجم) روش­های جدید پولشویی، از دنیای واقعی تا دنیای اینترنتی. برای اطلاعات بیشتر بنگرید به: www.magiran.com

11- جلالی فراهانی، امیرحسین. پولشویی الکترونیکی، مجله­ی فقه و حقوق، سال اول، بهار 1384.

12- Mohammad salman Jamali: "cyber laundering" university of East London.

13- Wojciech Filipkowski: "cyber laundering: and Analysis of typology and techniques", international journal of criminal justice sciences, volume 3(1): 15-27, ISSN: 0973-5089

15- مرتضوی، مرتضی، (مترجم) روش­های جدید پولشویی، از دنیای واقعی تا دنیای اینترنتی. برای اطلاعات بیشتر بنگرید به: www.magiran.com

16- drwojciech filipkowski: "Money laundering via internet: The used methods, school of law, university of Bialystok, Poland.

17- شمس ناتری، محمد ابراهیم، سیاست کیفری ایران در قبال تطهیر پول با رویکرد به اسناد بین المللی، مجموعه سخنرانی ها و مقالات همایش بین المللی مبارزه با پولشویی، کمیته­ی معاضدت قضایی ستاد مبارزه با مواد مخدر، نشر وفاق، 1382.

 

- Information and Communication Technologies

- Electronic Commerce

- Electronic Banking

- Pos=Poin of sale

- ATM= Automatic Teller Machin

3 - واژه­ی سایبر از لغت یونانی «Kybernetes» به معنای سکاندار یا راهنما مشتق شده است. نخستین بار این اصطلاح توسط ریاضیدانی به نام نودیت وینر در کتابی با عنوان «سایبرنتیک و کنترل در ارتباط بین حیوان و ماشین» در سال 1948 به کار برده شده است. اما واژه­ی «فضای سایبر» را نخستین بار ویلیام گیبسون نویسنده­ی داستان علمی- تخیلی در کتاب نورومنسر «neuromancer» در سال 1984 به کار برده است. فضای سایبر در معنا به مجموعه هایی از ارتباطات درونی انسان ها از طریق کامپیوتر و مسائل مخابراتی بدون در نظر گرفتن جغرافیای فیزیکی گفته می شود.

4- نوع جدیدی از جرایم رایانه ای بوده که در محیط سایبر به وجود می آید.

1- e - banking = electronic - banking

- Internet Banking

- M-Banking = mobile Banking

- Electronic Cheque

- Electronic cash (e-cash)

1 - در یک تقسیم بندی به اعتبار دیگر می­توان گفت سایر ابزارهای پرداخت مثل کارت های الکترونیکی، چک الکترونیکی، پول دیجیتالی، کیف پول الکترونیکی و کارت های مجازی همه مدل­های مختلف پول الکترونیکی هستند. یعنی می­توان گفت پول الکترونیکی در مفهوم خاص خود از ابزارهای پرداخت الکترونیکی است و در مفهوم خاص آن نیز خود شامل سایر ابزارهای پرداخت است.

1- در این جا از طرفی بانکداری الکترونیک در مفهوم خاص آن که در شبکه­ی جهانی اینترنت اجرا می شود، مد نظر می باشد. و از طرف دیگر مقصود از پول الکترونیکی مفهوم عام آن است که شامل سایر ابزارهای پرداخت الکترونیکی نیز می باشد.

- Anonymity

- Iu.s v.$ 4255.625 , 39 (1982) 551 F5upp314.

- Digital compression

1- مسئله­ی بغرنج موجود در پولشویی الکترونیکی، نظم یا حوزه­ی قضایی رسیدگی است به گونه ای که مشخص کردن مکان جرم پولشویی اینترنتی بسیار پیچیده است. شخصی که پولشویی را انجام می دهد، در کجا قرار دارد؟ حساب ها در کجا نگهداری می شوند؟ چه کسی قدرت قانونی برای رسیدگی و تحت پیگرد قرار دادن جرایم معاملاتی را دارد؟ همه به چالش هایی در این حوزه تبدیل شده است.

1- زمانیکه یک دارنده­ی حساب موجودی خود را از طریق دستگاه های خودپرداز، اینترنت یا موبایل و سایر خدمات پرداخت الکترونیکی منتقل می کند می توان از یک بانک آن- لاین سخن گفت. در حقیقت بانک آن- لاین از زیر مجموعه های بانکداری الکترونیکی است.

1-هکرها اشخاصی که با دسترسی غیر مجاز به سیستم های رایانه ای یا مخابراتی و شبکه های رایانه ای دیگران اقدام به تحصیل غیر مجاز اطلاعات آنان و یا سایرین می نماید .

2 - encryption

 

- Decryption

- confidentiality

1 - Criminal intent

- Criminal background

- Internet gambling

4 - ترکیه در 10 فوریه­ی سال 1998 کازینوهای خود را تعطیل کرد و پیش بینی کرد که این اقدام به ضد پولشویی کمک می کند. در هلند کازینوها تحت پوشش قانون ضد پولشویی قرار گرفتند و فقط برندگان شرطبندی مجاز به انتقال الکترونیکی به حساب بانکی شدند. در انگلستان بر روی احراز هویت مشتری تاکید شد و در دستورالعمل ضدپولشویی سال 2001، کازینوها باید همانند مؤسسات مالی قوانین ضد پولشویی را بپذیرند.  

- Wire Transfers

- Prepaid cards

- On-Lie Aouction

- Digital Precious Metals

- off shore companies

- false invoices of goods

- front companies

- Wining tickt

- Transfer pricing

- Lending money back to the owner